- علی جوادزاده
- 08/03/1400
چه پیانویی برای شما مناسب است؟
پاسخ به این سوال به شرایط و نیازهای شما بستگی دارد ولی اطلاعاتی که در این مقاله ذکر شده است میتواند به انتخاب صحیح و مناسب شما کمک کند.
در شروع اجازه بدهید تا به چند نکته کلیدی در مورد پیانو اشاره کنم. قدمت پیانوهای مدرن به حدود ۳۰۰ سال میرسد. بارتولومئو کریستوفوری اولین ساز پیانوفورته را در ایتالیا اختراع نمود که در آن از مکانیزم چکش برای به ارتعاش درآوردن سیمها استفاده می شد. ارتعاش سیم در بسیاری از سازها(سازهای زهی) منبع ایجاد صوت می باشد ولی تفاوت پیانو با سایر سازهای زهی در این است که برخلاف آنها، صدای پیانو در اثر کوبش چکشها به سیم ایجاد میشود و نه با زخمه زدن و یا کشیدن آرشه بر روی سیم. با اختراع این ساز امکان ایجاد شدتهای مختلف صوت ( قابلیتی که در سازهای کلاویه ای قبل از آن، نظیر هارپسیکورد، وجود نداشت) فراهم شده و نوازنده میتواند احساس بیشتری به موسیقی خود بدهد.
پیانوهای آکوستیک تقریبا از ۱۰۰۰۰ قطعه متفاوت تشکیل شده اند و از لحاظ ساختار به دو دسته کلی تقسیم میشوند: پیانوهای گرند و پیانوهای دیواری (upright). پیانوهای گرند به صورت افقی بوده و طول آنها بین ۱۲۰ تا ۲۷۰ سانتیمتر (و حتی بیشتر از آن) است. سیمهای پیانو گرند به صورت افقی و موازی با زمین قرار گرفته است و چکشها پس از ضربه زدن به سیم با نیروی وزن خود به پایین برمیگردند. پیانوهای دیواری بر اساس ارتفاع از ۱۰۹ سانتی متر تا۱۳۳ سانت تقیسم می شوند. اغلب نوازندگان ، پیانوهای دیواری بالای ۱۲۰ سانت را ترجیح می دهد. در پیانوهای دیواری سیم ها به صورت عمودی نسبت به زمین قرار گرفته اند و بنابراین این پیانوها بهترین انتخاب برای آپارتمان ها محسوب می شوند.
پیانو دیجیتال ابزارهایی الکترونیکی هستند که بر مبنای باز پخش صدای پیانو ضبط شده (که در حافظه آنها جای داده شده است) کار میکنند. تعداد کلاویه های پیانوهای دیجیتال بین ۶۱ تا ۸۸ کلید است ولی از چکش، سیم و سایر اجزای متحرکی که در پیانوهای آکوستیک یافت میشود در این پیانوها خبری نیست. شدت ضربه وارد شده به کلاویه پیانو دیجیتال از طریق حسگرهای خاصی اندازه گیری شده و به سیستم کامپیوتری منتقل میشود. پیانوهای دیجیتال با کیفیت معمولا دارای کلاویه های سنگین (weighted) هستند تا بتوانند حس لمس کلاویه پیانوهای اکوستیک را شبیه سازی نمایند. در برخی از انواع گرانبهای این پیانوها وزن کلاویه ها همانند پیانوهای آکوستیک متغییر می باشد، به طوریکه با حرکت به سمت راست کلاویه ها سبکتر میشوند (graded hammer). در برخی از انواع این پیانوها نظیر Roland سیستم progressive hammer action تعبیه شده است که مکانیزم رهاسازی در پیانوهای آکوستیک را شبیه سازی میکند. در این پیانوها به هنگام نواختن بسیار آرام کلیدها (پیانیسیمو) میتوانید اثر مکانیزم رهاسازی را حس کنید. کیبوردها و ارگ های الکترونیکی عموما فاقد این نوع کلاویه ها هستند و کلیدها به کمک نیروی فنر بالا می آیند. صدای پیانوهای دیجیتال از طریق بلندگوهای نصب شده بر روی آنها و یا هدفون قابل شنیدن است.
در هنگام خرید پیانو همواره سعی کنید تا با کیفیت ترین آنها را انتخاب نمایید. سعی کنید انواع مختلف پیانوهای دیجیتال و آکوستیک با قیمتهای متفاوت را امتحان کنید و قطعه ای بر روی آن بنوازید تا با کلاویه ها و جنس صدای آنها آشنا شوید. برای بهتر آشنا شدن با ویژگیهای پیانوهای مختلف میتوانید برخی از توصیه های زیر را بر روی پیانو امتحان کنید تا به صدا و سلیقه دلخواهتان نزدیکتر شوید. پس از انتخاب محدوده قیمتی و نوع پیانو میتوانید از بین پیانوهای موجود در این محدوده انتخاب خود را نهایی نمایید.
نتهای مختلفی را در محدوده بم(سمت چپ) ، وسط و زیر(سمت راست) ساز بنوازید. آیا صدایی که میشنوید شفاف و واضح است. آیا صدای قسمت بم غنی و پر است؟ وقتی نتهای قسمت زیر را مینوازید دقیقا چه صدایی میشنوید؟
در قسمتهای مختلف بم، وسط و زیر، کلیدها را با شدتهای قوی و ضعیف بنوازید.آیا تفاوتی احساس میکنید؟
چند نت متفاوت را همزمان نواخته و آکوردهای متعددی را بر روی کلیدها بنوازید. با این کار میزان سفتی کلیدها را امتحان کنید. برخی افراد به دنبال تاچ سبک (حالتی که کلیدها به راحتی پایین می روند) هستند برخی دیگر تاچ سنگین را ترجیح میدهند. البته سلیقه شما در انتخاب سبک یا سنگین بودن تاچ پیانو به سَبک و نوع موسیقی که مینوازید بستگی دارد.
چند تریل و ترمولوی سریع را بر روی کلیدها امتحان کنید. سپس تعدادی نت را به صورت استاکاتو(نتهای کوتاه و مقطع) بنوازید. آیا وقتی دست خود را از روی کلید برمی دارید صدای آن کلید بلافاصله قطع میشود؟
پدالها را امتحان کنید. آیا وقتی پدال سمت راست را فشار میدهید ارتعاش تمامی کلیدهای نواخته شده به طور یکسان ادامه می یابد؟ آیا با فشار دادن پدال سمت چپ صدای پیانو کمی نرمتر میشود؟ این کار را در پیانوهای دیجیتال نیز انجام دهید تا تاثیر آن را بر روی کیفیت و حجم صدا لمس کنید.
یک قطعه بر روی پیانو مدنظرتان بنوازید. آیا صدای این پیانو تاثیری در بهتر نواختن این قطعه دارد؟
آیا وقتی این قطعه را اجرا میکنید حس خوبی دارید؟
مقایسه ویژگی های پیانو آکوستیک و دیجیتال
اولین تفاوت پیانو دیجیتال و آکوستیک: روش تولید صدا
نکته مهمی که در مورد فرق پیانوهای آکوستیک و پیانوهای دیجیتال وجود دارد، روش تولید صدا در هریک از آنها است. در پیانوهای آکوستیک و گرند یک فرایند مکانیکی اتفاق می‌افتد و روش تولید صدا به صورت چکشی است؛ به این صورت که با ضربه زدن چکشها به سیمها صدا تولید می‌گردد.
در پیانو آکوستیک در واقع روال کار به این صورت است که وقتی نوازنده بر روی کلیدها یا کلاویه‌های پیانو فشار وارد میکند، این فشار به چکشها اعمال میشود و چکشها این فشار را به سیمها وارد میکنند؛ سپس ارتعاشات تولید شده به صفحه صدا منتقل میشوند. در نهایت با ادغام این ارتعاشات و طنین صدای سایر سیمها، یک تن صدای گرم و گوش‌نواز تولید میشود و این موضوع منجر به تفاوت صدا پیانو دیجیتال و آکوستیک میشود.
در پیانوهای دیجیتال دیگر هیچ‌گونه سیم و چکشی در کار نیست و روند تولید صدا به صورت طبیعی اتفاق نمی‌افتد؛ چراکه اکنون بجای یک سیستم مکانیکی با یک سیستم الکتریکی پیشرفته مواجه هستیم که با ارسال کدهای دیجیتال به تولید صدا می‌پردازد. نحوه عملکرد پیانو دیجیتال به این صورت است که هر کلاویه، کلید تولید صدای مشخصی است و صدایی را تولید میکند که از پیش ضبط شده است.
در پیانوهای دیجیتال، صدا کاملا دیجیتالی است و از طریق یک باند که در قسمت پشتی یا کناری پیانو تعبیه شده است به گوش میرسد و نحوه صدا برداری و ضبط آن نیز از طریق کامپیوتر و به‌واسطه USB به شکل MIDI است؛ اما شاید برایتان جالب باشد بدانید پیانوهای دیجیتال بسیار پیشرفته و حرفه‌ایی هم وجود دارد که قادرند صدایی با شباهت زیاد به پیانوهای آکوستیک تولید کنند و این موضوع تفاوت صدا پیانو آکوستیک و دیجیتال را از بین می‌برد.
دومین تفاوت پیانو دیجیتال و آکوستیک دیواری و گرند: قدرت و کیفیت صدایی پیانو
اگر بخواهیم تفاوت پیانو آکوستیک و دیجیتال را از لحاظ قدرت و کیفیت صدا مورد بررسی قرار دهیم، بدون هیچ تردیدی پیانوهای گرند در مقایسه با پیانوهای آکوستیک دیواری و گرند از کیفیت بیشتری برخوردارند. علت کیفیت بالای این سازها ابعاد بزرگ‌تر آنها است که در ادامه به طور کامل به بررسی آن می‌پردازیم.
همچنین شایان ذکر است که سیستم تولید صدای طبیعی و مکانیکی این ساز و همچنین نظم دقیقی که در ساخت سیمها و چکشها به کار رفته است قادر خواهد بود تا یک صدای رسا و طنین انداز به شما هدیه دهد و تجربه نوازندگی با یک ساز ایده‌آل را برای شما فراهم کند.
پیانوهای آکوستیک نیز قادر به تولید صدایی مشابه پیانوهای گرند خواهند بود اما با شدت و قدرت بسیار کمتر. شاید در ذهنتان این سوال پدیدار شود که این دو پیانو با وجود ساختار صدایی یکسانی که دارد، چطور ممکن است در کیفیت صدا متفاوت عمل کنند؟ جواب این سوال کاملا واضح و روشن است؛ علت عمده این تفاوت در کیفیت صدا بی‌تردید تفاوت ابعاد این دو پیانو است و کوچکی پیانوهای دیواری با وجود مزایای ارزشمندی که دارد در این نقطه مشکل ساز میشود.
پیانوهای دیجیتال هم در مقایسه با پیانوهای آکوستیک صدای شفاف و دل‌نوازی تولید میکنند؛ چراکه امروزه با پیشرفت تکنولوژی، تحولات چشم‌گیری در این سازها پدیدار گشته است و با استفاده از بلندگوهای قوی، همان بسامد و قدرت صدا را به شما ارائه میدهند. تولید کنندگان ساز در طراحی پیانوهای دیجیتال امروزی با تلاش فراوان موفق شده‌اند تا تجربه‌ای مشابه نوازندگی با پیانو دیجیتال برای نوازنده ایجاد کنند؛ اما مدل های قدیمی و ارزان قیمت‌تر از این موهبت عاجز مانده اند!
سومین تفاوت پیانو دیجیتال و آکوستیک و گرند: ابعاد و وزن پیانو
سومین فرق پیانو دیجیتال و آکوستیک و همچنین پیانوهای گرند ابعاد و وزن آنها است. طول پیانو گرند چیزی بین 145 سانتیمتر تا 275 سانتیمتر است که در مقایسه پیانو دیجیتال و آکوستیک دارای ابعاد بسیار بزرگی است و فضای بیشتری را اشغال میکنند. پیانوهای گرند نه تنها ابعاد بسیار بزرگی دارند، بسیار سنگین وزن نیز هستند و وزن آنها گاها به بیش از 500 گرم میرسد.
مدل آکوستیک دیواری ارتفاعی برابر 110 سانتیمتر دارند که گاها به 133 سانتیمتر نیز میرسد و وزن آنها چیزی در حدود 200 کیلوگرم است؛ پس می‌توان گفت پیانو آکوستیک دیواری در مقایسه با پیانو گرند از ابعاد مناسب‌تری برخوردار است.
اگر بخواهیم به مقایسه پیانو دیجیتال با پیانو آکوستیک و گرند بپردازیم به جرات می‌توان گفت که مدل دیجیتال به علت عدم استفاده از سیم و چکش، ابعاد بسیار کمتری دارد در حدی که سری‌های مبتدی آن دارای پایه نگهدارنده هم نیستند و همین امر امکان حمل و انتقال آنها را آسان‌تر کرده است؛ اما قابل به ذکر است که این پیانوهای دیجیتال هر چه به سمت حرفه‌ای شدن پیش می‌روند، از لحاظ ابعادی شباهت زیادی به پیانوهای آکوستیک دیواری پیدا میکنند و دلیل عمده آن را می‌توان استفاده از پایه‌ها و کابینت‌های اضافه شده به ساز نام برد.
چهارمین تفاوت پیانو دیجیتال و آکوستیک و گرند: نگهداری پیانو
یکی از تفاوت های پیانو دیجیتال و اکوستیک این است که پیانوهای آکوستیک با ظرافتی که در ساخت آنها به کار گرفته شده است نیاز به مراقبت بیشتری دارند؛ چرا که این سازها فوق‌العاده حساس هستند و ایجاد هر اختلالی میتواند هزینه زیادی برای شما به همراه داشته باشد.
از طرفی پیانو آکوستیک نیز مانند بسیاری دیگر از سازهای دیگر نیاز به کوک‌کردن دقیق دارد. اما مشکلی که ممکن است با آن مواجه شویم این است که کوک کردن پیانو برخلاف سازهای دیگر فرایند پیچیده‌ای دارد و باید برای هر بار کوک‌کردن از کمک یک فرد متخصص استفاده کنید.
یکی دیگر از مواردی که میتواند باعث آسیب رساندن به این سازها شود شرایط محیط است؛ چراکه پیانوهای آکوستیک دربرابر رطوبت و تغییرات دما حساسیت بسیاری دارند. بدنه چوبی پیانو و نمد چکشها از آسیب پذیرترین قسمتهای پیانو هستند که نیاز به مراقبت بیشتری دارند.
اما قابلیت با ارزشی که در سازهای دیجیتال وجود دارد این است که این سازها هیچ نیازی به کوک کردن ندارند و همیشه کوک هستند و نگهداری پیانوهای دیجیتال تقریبا بی‌هزینه است و حساسیت و آسیب‌پذیری پیانوهای آکوستیک را ندارند.
پنجمین تفاوت پیانو دیجیتال و آکوستیک و گرند: قیمت پیانو
در دنیای امروز با وجود مشکلات اقتصادی عدیده‌ای که هریک از ما به صورت مکرر با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم، توجه به هزینه و مسائل مالی از جمله مهم‌ترین مسائلی است که در هنگام خرید هر سازی مورد توجه و بررسی قرار می‌گیرد؛ به طوری که قیمت ساز برای بسیاری از افراد به یکی از مهم‌ترین ملاک‌های انتخاب بدل شده است و بیش از ویژگیهای دیگر توجه آنها را به خود جلب میکند.
اگر بخواهیم تفاوت پیانو دیجیتال و آکوستیک دیواری و گرند را از لحاظ قیمت مورد بررسی قرار دهیم، بی‌شک پیانوهای گرند در مقایسه با پیانوهای دیجیتال و آکوستیک دیواری از قیمت بسیار بالاتری برخوردارند. یکی از علل اساسی گران بودن این سازها این است که پیانوهای گرند به صورت عمده دست‌ساز هستند و زحمت زیادی برای ساخت آنها کشیده میشود.
اگر بخواهیم فرق پیانو آکوستیک با پیانو دیجیتال و گرند را از لحاظ قیمت هم مورد بررسی قرار دهیم باید بگوییم که این پیانوهای دیواری در رده میانه قرار می‌گیرند و به نسبت پیانوهای گرند از قیمت مناسب‌تری برخوردار هستند؛ اما همچنان به نسبت پیانوهای دیجیتال گران هستند.
پیانو های دیجیتال در رده مناسب‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین پیانوهای جهان قرار می‌گیرند و بهترین گزینه برای افرادی هستند که دوست دارند سازی ایده‌‌ّآل با قیمتی مناسب تهیه کنند و همچنین بسیار مناسب افراد مبتدی است که به تازگی قدم به دنیای موسیقی نهاده‌اند. دلیل قیمت مناسب این سازها این است که بجای سیم مسی و چکش، برق و بلندگو برای تولید صدا در این سازها استفاده میکنند و همچنین دیگر نیازی به استفاده از شاسی چوبی برای تحمل وزن سیمهای به کار برده شده نیست؛ چرا که دستگاه دیجیتالی تعبیه شده در این سازها، این وظیفه را به نحو احسنت انجام می‌دهد.
